Het nieuwe programma Tygo in de Psychiatrie roept vraagtekens en discussie op over de huidige geestelijke gezondheidszorg in Nederland. Psychiater Jim van Os pleit al jaren voor een nieuw systeem zonder labels: ‘We moeten op zoek naar de oorzaak van het probleem.’
Sinds jaar en dag maken psychiaters en huisartsen veelal gebruik van het diagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen, kortweg DSM. De diagnoses uit dit boek zijn volgens van Os wetenschappelijk achterhaald en niet meer van deze tijd. In 2011 interviewden wij Jim van Os al over het gevaar van hokjes en de stempel ‘gek’ die je er vaak bij krijgt.
‘Psychisch lijden verschilt bij iedereen. Een van de problemen van de DSM is dat de diagnoses niet in verband staan met de unieke zorgbehoefte van een persoon. Zo kunnen tien mensen met depressie tien verschillende zorgbehoeftes hebben, daar wordt te weinig rekening mee gehouden.’
Maar hoe moet het dan wel? In zijn boek ‘De DSM 5 voorbij’ legt Jim van Os een nieuwe manier van werken uit waarbij een behandeling niet meer gaat om symptoombestrijding, maar het achterhalen van de oorzaak en deze aanpakken. Volgens van Os kun je dit doen door vier vragen te stellen:
- Wat is er gebeurd in je leven?
- Wie ben jij eigenlijk?
- Waar wil je naartoe / wat zijn je doelen?
- Wat heb je nodig om dat te bereiken?
In het programma ‘Tygo in de Psychiatrie’ maken we kennis met Jason: een jongen van 21, die rondloopt met 13 verschillende labels. Zo zou hij PTSS, een depressieve- angst, en psychotische stoornis hebben. Er werd gelabeld op basis van het gedrag dat gezien werd zonder de vraag waar het gedrag vandaan komt.
’Die labels kunnen nooit allemaal kloppen’, vertelt van Os. ‘We willen graag een ziekte kunnen aanwijzen, ook al sluit deze niet aan bij wat er aan de hand is. Maar daardoor kun je iemand juist zieker maken. Deze jongen is ontzettend slim en heeft iemand nodig die hem helpt en ondersteunt bij de doelen die hij wil bereiken, ondanks zijn psychische gevoeligheden.’
Jim van Os werkt al jaren aan een nieuw systeem binnen de GGZ. ‘Helaas zijn we in Nederland bureaucratisch vastgemetseld, en duurt het daarom zo lang totdat er daadwerkelijk iets verandert. Het zou allemaal financieel en administratief niet mogelijk zijn, maar dat is onzin.’
De komst van een niet-diagnose gerelateerde vergoeding in 2021 is een mooi begin.
‘Tygo in de Psychiatrie’ zie je op donderdag 12 en 19 december om 21:00 op NPO3.